Árni Þór lifir í pólitískum draumaheimi

Rétt liðlega 37% kjósenda styðja ríkisstjórnarflokkana. Fylgi beggja flokkanna hrapar í könnun MMR sem birt var í Fréttablaðinu á laugardag. Vinstri grænir fengju 16,4% atkvæða og tíu þingmenn ef gengið yrði til kosninga nú en í apríl mældist stuðningurinn 27,7%. Flokkurinn hefur því misst yfir 11%-stig á átta mánuðum. Á sama tíma sækir Sjálfstæðisflokkurinn í sig veðrið.

Þingmenn Vinstri grænna skynja þetta fylgishrap ágætlega og eru órólegir - ekki síst þingmenn órólegu deildarinnar. Að einhverju leyti verður að horfa á hjásetu þrímenninganna við afgreiðslu fjárlaga út frá þessum staðreyndum. Þeir átta sig á að fimm núverandi þingmenn flokksins muni ekki ná kjöri miðað við könnun MMR. 

En Árni Þór Sigurðsson, starfandi þingflokksformaður Vinstri grænna lifir í einhverjum draumaheimi stjórnamálanna. Í umræðum á Stöð 2 í gærkvöldi (sunnudag) sagði hann um stöðu Steingríms J. Sigfússonar flokksformanns:

"Það hefur komið fram í skoðanakönnun um langt skeið að hann nýtur stuðnings þjóðarinnar og reyndar líka kjósenda Vinstri grænna þegar að það er brotið upp."

Hvernig Árni Þór fær þetta út með hliðsjón af staðreyndum er ofar skilningi flestra.

Samráð um hjásetu

Jóhanna félagsmálaráðherra: Er óbundin af fjárlagafrumvarpi

Á þeim tæpu tveimur árum sem Jóhanna Sigurðardóttir hefur setið í stóli forsætisráðherra hefur ímynd hennar gjörbreyst. Heilög Jóhanna, eins og Jón Baldvin kallaði hana, nýtur ekki lengur þeirrar virðingar sem hún hafði í hugum margra. Þeir sem standa höllum fæti líta ekki lengur til hennar sem sérstakan talsmann. Jafnvel helstu stuðningsmenn Jóhönnu Sigurðardóttur átta sig á gjörbreyttri stöðu hennar og tala um nauðsyn þess að nýr maður komi í brúnna. 

Jóhanna Sigurðardóttir var félagsmálaráðherra í fyrstu ríkisstjórn Davíðs Oddsson, - svokallaðri Viðeyjarstjórn Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks. Í september 1993 gekk hún út af ríkisstjórnarfundi þegar verið var að afgreiða fjárlagafrumvarpið og lýsti því yfir að hún væri óbundin. Vert er að rifja þetta upp í tilefni af hjásetu þriggja þingmanna Vinstri grænna við afgreiðslu fjárlaga. 

Í Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins er skorinorður palladómur um Jóhönnu Sigurðardóttur en þar segir:

"Í öllum þeim ríkisstjórnum sem Jóhanna Sigurðardóttir sat undir forystu annarra varð vandræðagangur tengdur henni við afgreiðslu sérhverra fjárlaga. Hún hafði aldrei neinn minnsta áhuga á málum annarra ráðherra eða ríkisstjórnarinnar sem heildar. Hún einblíndi undantekningarlaust á eigin mál og þá nánast aðeins á hvað kæmi í hlut „hennar ráðuneytis“ við deilingu sameiginlegra framlaga. Ef sérfræðingar myndu skoða feril hennar á þingi á meðan hún sat sem almennur ráðherra í ríkisstjórn myndu þeir sjá að hún tók aldrei undir eitt hornið með öðrum ráðherrum, hvorki í eigin flokki né annarra stjórnarflokka. Það skipti engu máli hversu þungum árásum einstakir samráðherrar hennar sátu undir eða ríkisstjórnin í heild, ef hennar mál voru ekki til umræðu lyfti hún ekki litla fingri til stuðnings félögum sínum."

Og síðar segir:

"Hótanir um brotthlaup frá ríkisstjórnarborði og úrsögn úr flokki lágu jafnan í loftinu á meðan á þessari ömurlegu og árvissu kúgun á ríkisfé stóð."

Óhætt er að halda því fram að hér heldur Davíð Oddsson um pennan en eins og Björn Bjarnason segir í pistli á heimasíðu sinni hefur Davíð ekki sagt mikið um samskiptin við Jóhönnu:

"Við sem sátum með þeim á þingi í stuðningsflokkum ríkisstjórnarinnar komumst ekki hjá því að fylgjast með stöðugri viðleitni til að „hafa Jóhönnu góða“. Davíð gegndi hlutverki sáttasemjara innan Alþýðuflokksins. Hann sat yfir Jóhönnu milli ríkisstjórnarfunda til að róa hana og vinda ofan af tortryggni hennar í garð Jónanna."

Jónarnir, sem Björn vísar til eru Jón Baldvin Hannibalsson og Jón Sigurðsson, sem síðast var formaður Fjármálaeftirlitsins en var ráðherra í Viðeyjarstjórninni áður en hann fór í Seðlabankann.

Jón Baldvin Hannibalsson hefur ekki verið í hópi aðdáenda Davíðs Oddssonar eftir að sá síðarnefndi ákvað að láta þann fyrrnefnda og gamla Alþýðuflokkinn róa, eftir fjögurra ára stjórnarsamstarf. Og sjaldan er Jón Baldvin tilbúinn til að taka undir með Davíð. En hann er sammála lýsingunni á Jóhönnu sem sett var fram í Reykjavíkurbréfinu. Í viðtali við Sigurjón M. Egilsson á Sprengisandi á Bylgjunni  að morgni sunnudags. Þar sagði Jón Baldvin meðal annars:

"Það heyrði til haustverkanna að sitja yfir Jóhönnu og fá hana til að vera með. Það var ekki hægt, hún var ekki til viðtals. Jóhanna var þá í því hlutverki sem Lilja Mósesdóttir er í núna og neitaði að taka þátt í niðurskurði á sínum málaflokki."  [Hér er stuðst við frásögn Pressunar]

Meðfylgjandi teikning eftir Sigmund skýrir þetta jafnvel enn betur en orð þeirra Davíð og Jóns Baldvins. Gagnrýni Jóhönnu á Lilju Mósesdóttur, sem sat hjá þegar greidd voru atkvæði um fjárlagafrumvarpið, eru því hjáróma og ótrúverðug. Flestir aðrir ráðherrar ríkisstjórnarinnar gætu haft uppi svipaða gagnrýni á Lilju, Atla Gíslason og Ásmund Einar Daðason, fyrir hjásetuna, en ekki Jóhanna Sigurðardóttir. Fortíð hennar  leyfir henni ekki slíkt. En það skiptir Jóhönnu engu.

Eins og áður segir gekk Jóhanna út af ríkisstjórnarfundi vegna ósættis um fjárlagafrumvarpið. Vert er að birta frétta Morgunblaðsins laugardaginn 11. september 1993:

FJÁRLAGAFRUMVARPIÐ var afgreitt á fundi ríkisstjórnarinnar í gærmorgun. Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra segist vera óbundin af þeirri samþykkt en hún gekk af fundinum áður en frumvarpið var tekið til afgreiðslu. Ástæðan er mikill ágreiningur um húsaleigubætur og fjármögnun þeirra og einnig segist Jóhanna hafa mikla fyrirvara um ýmsa þætti í heilbrigðis- og menntamálum, þar sem ekki hafi fengist niðurstaða sem hún sætti sig við. Aðspurð hvort hún væri á leið út úr ríkisstjórninni segist Jóhanna ekki hafa ein svarið við því heldur yrðu forsætisráðherra og hugsanlega einnig formaður Alþýðuflokksins að taka afstöðu til þeirra fyrirvara sem hún hefði.

Jóhanna segist hafa gert kröfu um að tekin yrði stefnumarkandi ákvörðun um að koma á húsaleigubótum og að frumvarp þess efnis yrði lagt fram á Alþingi í haust, þótt hún hefði fallist á að það tæki ekki gildi fyrr en 1. janúar 1995. Í samþykkt ríkisstjórnarinnar í gær er hins vegar gert ráð fyrir að frumvarpið verði ekki lagt fram fyrr en á þinginu 1994-95 og að viðbótarútgjöld vegna húsaleigubótanna verði tekið úr félagslega íbúðakerfinu, sem þýddi fækkun um allt að 200 félagslegar leiguíbúðir, að sögn Jóhönnu. Segist hún aldrei geta fallist á það.

Segist hún hafa gert tillögu um að 300 millj. kr. viðbótarútgjöld sem talið er að húsleigubæturnar kosti ríkissjóð á ári myndu rúmast innan þeirra heildarútgjalda sem nú væri varið í húsnæðiskostnað úr ríkissjóði og var sú tillaga rædd á fundi með forsætisráðherra á fimmtudag. Fjármálaráðherra hefði hins vegar komið með allt aðra tillögu á ríkisstjórnarfundinn í gær sem hefði verið samþykkt eftir að hún yfirgaf fundinn.

Hús fyrir Hæstarétt

"Að ráðast þarna alfarið á félagslega íbúðakerfið er algjörlega óásættanlegt fyrir mig og ég trúi því ekki að þingflokkur Alþýðuflokksins ljái því lið. Formaður Alþýðuflokksins heldur því þó fram að þingflokkurinn styðji það, en það verður þá bara að koma í ljós," sagði Jóhanna. "Mér er gert að fjármagna þetta innan húsnæðiskerfisins, en á sama tíma, og við þessar aðstæður, er verið að koma upp húsnæði fyrir Hæstarétt, sem kostar allt að 500 milljónir króna og ekki er dómsmálaráðherra gert að fjármagna það með þeim fjármunum sem ráðuneyti hans hefur yfir að ráða heldur eru það aukaútgjöld úr ríkissjóði," sagði Jóhanna.

"Það vita allir mína afstöðu til húsaleigubótanna og ýmissa þátta varðandi heilbrigðis- og menntamálin og ef þau atriði verða eins og þau líta út núna mun ég ekki telja mig bundna af fjárlögum og þá hlýtur málið að vera í höndum forsætisráðherra og hugsanlega formanns Alþýðuflokksins," sagði hún.

Ekki gefist upp fyrir Jóhönnu

Guðlaugur Þór gefst ekki upp fyrir Jóhönnu sem reynir allt til að fela upplýsingar.

Það er því miður þannig að Jóhanna Sigurðardóttir telur að gegnsæi og opin stjórnsýsla eigi aðeins við þegar aðrir en hún sitja í ríkisstjórn. Hefði forsætisráðherra svarað þingmanninum Jóhönnu Sigurðardóttur, með sama hætti og hún svaraði fyrirspurn Guðlaugs Þórs, hefði allt orðið vitlaust. Þá hefði verið hrópað og ráðherra sakaður um leyndarhyggju og að sýna þingheimi óvirðingu. 

Segir Jóhönnu staðfesta leynd

Forsætisráðherra blekkir þingheim

Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra gaf þingheimi rangar og villandi upplýsingar þegar hún svaraði skriflega fyrirspurn Guðlaugs Þór Þórðarsonar um um kostnað ráðuneyta við aðkeypta þjónustu, ráðgjöf og sérverkefni. Fyrirspurnin var gerð í framhaldi af tilraun ráðherrans til að afvegaleiða þingheim á liðnu hausti með skriflegu svari við annarri fyrirspurn sem sá er þetta skrifar lagði fram. Fyrirspurnin hljóði svo:

1. Hver hefur kostnaður við aðkeypta þjónustu, ráðgjöf og sérverkefni á vegum ráðuneyta verið á tímabilinu maí 2007 til maí 2010?
2. Hversu stór hluti kostnaðarins hefur verið vegna aðkeyptrar þjónustu, ráðgjafar og sérverkefna sem unnin hafa verið af núverandi og fyrrverandi starfsmönnum og kennurum íslenskra háskóla?
3. Hvernig skiptist kostnaðurinn eftir ráðuneytum?
4. Hvernig skiptist kostnaðurinn eftir einstökum aðkeyptum sérverkefnum, þjónustu og ráðgjöf, sundurgreint annars vegar eftir háskólum og hins vegar eftir einstökum starfsmönnum og kennurum? 

Það tók Jóhönnu Sigurðardóttur nokkra mánuði að svara þessari fyrirspurn og það ekki fyrr en gengið var ítrekað eftir svörum. Með því að gengið gegn þingsköpum. Svarið, þegar það kom loksins, var hvorki fugl né fiskur og kom ráðherrann sér hjá því að svara fyrirspurninni með furðulegum hætti. Þessa vegna hélt Guðlaugur Þór áfram með málið og nú hefur komið í ljós að Jóhanna Sigurðardóttir hefur haldið upplýsingum leyndum. Vegna þessa hefur Guðlaugur Þór krafist þess að Ríkisendurskoðun fari yfir málið og ekki verður öðru trúað en að forsætisnefnd Alþingis verði við málaleitan hans, enda málið alvarlegt. 

Ég tók hins vegar saman yfirliti yfir þann sérfræðikostnað sem forsætisráðherra upplýsti og er hægt að sjá það á T24.is sem og bréf Guðlaugs Þór til forsætisnefndar Alþingis en þar koma fram upplýsingar sem sýna svart á hvítu hvernig forsætisráðherra hefur reynt að blekkja þingheim og almenning.

Hér má sjá svar Jóhönnu við fyrri fyrirspurninni. Þar bar ráðherra meðal annars fyrir sig að ráðuneytið hefði ekki starfsmannalista háskólanna né upplýsingar um hverjir hafa verið fyrrverandi og núverandi starfsmenn eða kennarar við íslenska háskóla.

Hér er síðan svar Jóhönnu við fyrirspurn Guðlaugs Þórs.

Sakar forsætisráðherra um að leyna upplýsingum

Borgarbúar eiga skilið öfluga stjórnarandstöðu

Hanna Birna Kristjánsdóttir á ekki annan kost en að segja af sér sem forseti borgarstjórnar. Hún getur ekki tekið þátt í því leikriti sem fer fram í Ráðhúsinu. Sem forseti borgarstjórnar tekur hún ákveðna pólitíska ábyrgð sem hún getur ekki axlað sem leiðtogi stjórnarandstöðu.

Hún eiga sjálfstæðismenn í borgarstjórn að hefja sókn og efla stjórnarandstöðuna í Reykjavík. Borgarbúar ætlast til þess og eiga það skilið.

Hlýt að íhuga að hætta sem forseti borgarstjórnar

Ögmundur í vondri stöðu

Því verður ekki trúað að Ögmundur Jónasson greiði ekki atkvæði með því að nýjum Icesave-samningi verði vísað í þjóðaratkvæði. Ekki keypti hann ráðherrastólinn fyrir samvisku sína og skoðanir?

Annars er staða Ögmundar í þingflokki Vinstri grænna óviss eftir að Lilja Mósesdóttir, Atli Gíslason og Ásmundur Einar Daðason, sögðu sig frá fjárlagafrumvarpinu og lýstu með því vantrausti á fjármálarstjórn ríkisins og þar með á fjármálaráðherra. Þau þrjú hafa verið nánir samherjar Ögmundar og þá sérstaklega þeir tveir síðarnefndu, í órólegu deildinni. Ekki verður annað séð en að andstaða þeirra hafi veikt stöðu Ögmundar a.m.k. í ríkisstjórninni. Baklandið er hægt og bítandi að segja skilið við þingflokk Vinstri grænna.

Þess vegna vaknar sú spurning hvort Ögmundur sé hægt og bítandi að hrekjast út í horn Steingríms J. Sigfússonar og þess vegna sé hann ekki tilbúinn til að taka einarða afstöðu með því að þjóðaratkvæðagreiðsla verði um Icesave. Þess vegna talar hann með þeim óljósa hætti sem hann gerir.

„Samþykktum að málið færi til þingsins“

Vantraust á Steingrím J.

Þegar þrír stjórnarþingmenn neita að styðja fjárlagafrumvarp ríkisstjórnar eru þeir í raun að segja sig úr lögum við stjórnina. Þeir eru um leið að lýsa yfir vantrausti á stjórn ríkisfjármála og þar með á fjármálaráðherra.

Steingrímur J. Sigfússon segist ekki ætla að mæla með því að nokkrum verði vísað úr þingflokki vinstri grænna enda er ekkert í lögum flokksins sem leyfir slíkt. Þegar hann var spurður um stöðu þeirra Lilju Mósesdóttur, Atla Gíslasonar og Ásmundar Einars Daðasonar innan þingflokks Vinstri grænna, eftir að hafa neitað að styðja fjárlagafrumvarpið svaraði Steingrímur:

"Það er auðvitað fyrst og fremst þeirra að svara hvernig þau telji sína stöðu nú vera gagnvart ríkisstjórninni eða okkur sem þingflokki."

Björn Valur Gíslason, varaformaður fjárlaganefndar og sérstakur fulltrúi Steingríms J. segir á heimasíðu sinni að þrímenningarnir verði að útskýra afstöðu sína gagnvart kjósendum og félögum sínum í vinstri grænum:

"Slík framganga stjórnarliða á sér ekki fordæmi og vekur upp spurningar um styrk ríkisstjórnarinnar á einum erfiðustu tímum í sögu lýðveldisins."

Kannski er Lilja Mósesdóttir búinn að svara þeim Steingrími og Birni Val á Fésbókarsíðu sinni þar sem hún segir: 

"Spurning hverjum er sætt í þingflokknum - þeim sem fylgja eftir vilja félaga sinna og ályktunum flokksins eða þeim sem afvegaleiðast innan múra valdsins."

Visst áfall segir Steingrímur

Heiðarlegast að segja skilið við ríkisstjórnina

Fjárlög hvers árs leggja línurnar í efnahagsmálum, marka stefnu ríkisstjórna á hverjum tíma í velferðarmálum, atvinnumálum, menntamálum og raunar flestu því er snertir daglegt líf landsmanna. Fjárlög marka þann ramma sem fyrirtækjum er búinn, þau annað hvort hefta starfsemi þeirra með íþyngjandi sköttum eða gefa þeim tækifæri til frekari sóknar með hófsamlegri skattheimtu. Í fjárlögum ræðst efnahagsleg afkoma einstaklinga að stórum hluta.

Þeir þingmenn ríkisstjórnar sem treysta sér ekki til að styðja fjárlagafrumvarp eru um leið að lýsa því yfir að stefna ríkisstjórnarinnar sé í meginatriðum röng. Þeir geti því ekki stutt málið. 

Það er heiðarlegast gagnvart ríkisstjórninni en þó fyrst og fremst almenningi að Lilja Mósesdóttir, Atli Gíslason og Ásmundur Einar Daðason, segi skilið við ríkisstjórnina með öllu.  Trúverðugleiki þessara þingmanna felst í því að ganga hreint til verks í þessum efnum.

Lilja, Atli og Ásmundur á móti

Nú verður að hefja rannsókn

Það er með hreinum ólíkindum ef það reynist rétt að hægt hafi verið að ganga þannig frá málum að engar skuldir Landsbankans vegna Icesave, lendi á íslenskum skattgreiðendum með þeim hætti sem stjórnvöld hafa stefnt að. Kostnaðurinn vegna Icesave-klúðurs ríkisstjórnarinnar eykst því stöðugt en minnkar ekki.

Ef gengið hefði verið til samninga við Deutsche Bank og aðra kröfuhafa hefði umhverfi hér á landi orðið allt annað þegar á síðasta ári. Augljóst er að hinir erlendu kröfuhafar hefðu eignast Landsbankann og líklegt má telja að bankinn hefði orðið útibú hins þýska stórbanka. Ekkert hefði verið betra fyrir íslenskan fjármálamarkað og þar með atvinnulífið allt.

Síðan má ekki gleyma því sem t.d. Martins Wolfs, aðstoðarritstjóri Financial Times, heldur fram eins og kemur fram í Morgunblaðinu í dag. Nýtt Icesave-samkomulag ríkisstjórnarinnar við Breta og Hollendinga gengur ekki nógu langt í því að lækka kröfuna á hendur Íslendingum. Mestu skiptir að Wolf tekur undir sjónarmið þeirra sem hafa lagst gegn nýjum Icesave-samningi, að ef innistæðutryggingasjóðir dugi ekki til að bæta innistæðueigendum tjón sitt verði þeir að bíta í það súra epli. Ekki sé hægt að senda skattgreiðendum reikninginn, eins og ætlunin sé í Icesave-deilunni. Með Icesave-samkomulaginu sé verið að skapa hættulegt fordæmi þar sem almenningur sé látinn bæta fyrir tap fjármálastofnana. Þetta er kjarni málsins.

Frétt Morgunblaðsins um tilboð kröfuhafa Landsbankans vegna Icesave undirstrikar nauðsyn þess að þegar verði hafist handa við að rannsaka allt Icesave-málið frá upphafi til enda. Þar skiptir þáttur forystumanna ríkisstjórnarinnar mestu.
Kostnaðurinn við Icesave-klúðrir virðist ómældur.

Vildu losa ríkið undan Icesave

Eru það skattfrjálsir peningar sem heilla?

Það er rétt að Íslendingar hafa sýnt hæfileika við að standa á rétti sínum gagnvart öðrum þjóðum og varið fiskveiðihagsmuni sína. Baráttan um landhelgina er besta dæmið en 200 mílna lögsagan er ein aðalástæða þess að við höldum okkar efnahagslega sjálfstæði.

En Össur Skarphéðinsson vill gera þessa löngu baráttu að engu og því er honum ekki treystandi til að gæta hagsmuna Íslendinga í makríldeilunni. Evrópusambandið hótar öllu illu og sitjandi ríkisstjórn hefur ekki sýnt mikinn kjark í samskiptum við aðrar þjóðir eins og Icesave-deilan er gott dæmi um. 

Á Evrópuvaktinni var sagt frá því í gær að Maria Damanaki, sjávarútvegsstjóri ESB, hafi skýrt sjávarútvegsráðherrum ESB-ríkjanna frá því að hún hafi innan framkvæmdastjórnar ESB rætt leiðir til að takmarka landanir Íslendinga á makríl í ESB-höfnum. Þá hafi hún einnig lagt á ráðin um nýjar reglur sem gætu leitt til banns á innflutningi á fiski frá sérhverju ríki sem færi ekki að alþjóðareglum og ætti það meðal annars við um Færeyinga.

Mér er það með öllu óskiljanlegt hvers vegna íslenskir stjórnmálamenn hafa áhuga að ganga til liðs við samtök sem hegða sér með þeim hætti sem Evrópusambandið gerir. Þar skal afli beitt gegn smáþjóðum, fari þau ekki að vilja þeirra stóru. En kannski liggur skýringin í frétt sem birtist fyrir skömmu í The Daily Telegraph og vitnað er til á Evrópuvaktinni. Kannski að einhverjir íslenskir Evrópusinnar sjái tækifærin því nú hefur  skrifstofa ESB-þingsins ákveðið að ESB-þingmenn fái um 16,5 milljónir íslenskra króna í skattfrjálsa „dagpeninga“ og „til almennra útgjalda“ á næsta ári, sem er 2,3% hækkun á sambærilegum greiðslum í ár. Í fréttinni segir, að þingmennirnir geti ráðstafað þessu fé, án þess að leggja fram nokkra reikninga.

Gæti „virkað eins og möl á gangvirkið“