Vantraust á Steingrím J.

Þegar þrír stjórnarþingmenn neita að styðja fjárlagafrumvarp ríkisstjórnar eru þeir í raun að segja sig úr lögum við stjórnina. Þeir eru um leið að lýsa yfir vantrausti á stjórn ríkisfjármála og þar með á fjármálaráðherra.

Steingrímur J. Sigfússon segist ekki ætla að mæla með því að nokkrum verði vísað úr þingflokki vinstri grænna enda er ekkert í lögum flokksins sem leyfir slíkt. Þegar hann var spurður um stöðu þeirra Lilju Mósesdóttur, Atla Gíslasonar og Ásmundar Einars Daðasonar innan þingflokks Vinstri grænna, eftir að hafa neitað að styðja fjárlagafrumvarpið svaraði Steingrímur:

"Það er auðvitað fyrst og fremst þeirra að svara hvernig þau telji sína stöðu nú vera gagnvart ríkisstjórninni eða okkur sem þingflokki."

Björn Valur Gíslason, varaformaður fjárlaganefndar og sérstakur fulltrúi Steingríms J. segir á heimasíðu sinni að þrímenningarnir verði að útskýra afstöðu sína gagnvart kjósendum og félögum sínum í vinstri grænum:

"Slík framganga stjórnarliða á sér ekki fordæmi og vekur upp spurningar um styrk ríkisstjórnarinnar á einum erfiðustu tímum í sögu lýðveldisins."

Kannski er Lilja Mósesdóttir búinn að svara þeim Steingrími og Birni Val á Fésbókarsíðu sinni þar sem hún segir: 

"Spurning hverjum er sætt í þingflokknum - þeim sem fylgja eftir vilja félaga sinna og ályktunum flokksins eða þeim sem afvegaleiðast innan múra valdsins."

Visst áfall segir Steingrímur

Heiðarlegast að segja skilið við ríkisstjórnina

Fjárlög hvers árs leggja línurnar í efnahagsmálum, marka stefnu ríkisstjórna á hverjum tíma í velferðarmálum, atvinnumálum, menntamálum og raunar flestu því er snertir daglegt líf landsmanna. Fjárlög marka þann ramma sem fyrirtækjum er búinn, þau annað hvort hefta starfsemi þeirra með íþyngjandi sköttum eða gefa þeim tækifæri til frekari sóknar með hófsamlegri skattheimtu. Í fjárlögum ræðst efnahagsleg afkoma einstaklinga að stórum hluta.

Þeir þingmenn ríkisstjórnar sem treysta sér ekki til að styðja fjárlagafrumvarp eru um leið að lýsa því yfir að stefna ríkisstjórnarinnar sé í meginatriðum röng. Þeir geti því ekki stutt málið. 

Það er heiðarlegast gagnvart ríkisstjórninni en þó fyrst og fremst almenningi að Lilja Mósesdóttir, Atli Gíslason og Ásmundur Einar Daðason, segi skilið við ríkisstjórnina með öllu.  Trúverðugleiki þessara þingmanna felst í því að ganga hreint til verks í þessum efnum.

Lilja, Atli og Ásmundur á móti

Nú verður að hefja rannsókn

Það er með hreinum ólíkindum ef það reynist rétt að hægt hafi verið að ganga þannig frá málum að engar skuldir Landsbankans vegna Icesave, lendi á íslenskum skattgreiðendum með þeim hætti sem stjórnvöld hafa stefnt að. Kostnaðurinn vegna Icesave-klúðurs ríkisstjórnarinnar eykst því stöðugt en minnkar ekki.

Ef gengið hefði verið til samninga við Deutsche Bank og aðra kröfuhafa hefði umhverfi hér á landi orðið allt annað þegar á síðasta ári. Augljóst er að hinir erlendu kröfuhafar hefðu eignast Landsbankann og líklegt má telja að bankinn hefði orðið útibú hins þýska stórbanka. Ekkert hefði verið betra fyrir íslenskan fjármálamarkað og þar með atvinnulífið allt.

Síðan má ekki gleyma því sem t.d. Martins Wolfs, aðstoðarritstjóri Financial Times, heldur fram eins og kemur fram í Morgunblaðinu í dag. Nýtt Icesave-samkomulag ríkisstjórnarinnar við Breta og Hollendinga gengur ekki nógu langt í því að lækka kröfuna á hendur Íslendingum. Mestu skiptir að Wolf tekur undir sjónarmið þeirra sem hafa lagst gegn nýjum Icesave-samningi, að ef innistæðutryggingasjóðir dugi ekki til að bæta innistæðueigendum tjón sitt verði þeir að bíta í það súra epli. Ekki sé hægt að senda skattgreiðendum reikninginn, eins og ætlunin sé í Icesave-deilunni. Með Icesave-samkomulaginu sé verið að skapa hættulegt fordæmi þar sem almenningur sé látinn bæta fyrir tap fjármálastofnana. Þetta er kjarni málsins.

Frétt Morgunblaðsins um tilboð kröfuhafa Landsbankans vegna Icesave undirstrikar nauðsyn þess að þegar verði hafist handa við að rannsaka allt Icesave-málið frá upphafi til enda. Þar skiptir þáttur forystumanna ríkisstjórnarinnar mestu.
Kostnaðurinn við Icesave-klúðrir virðist ómældur.

Vildu losa ríkið undan Icesave

Eru það skattfrjálsir peningar sem heilla?

Það er rétt að Íslendingar hafa sýnt hæfileika við að standa á rétti sínum gagnvart öðrum þjóðum og varið fiskveiðihagsmuni sína. Baráttan um landhelgina er besta dæmið en 200 mílna lögsagan er ein aðalástæða þess að við höldum okkar efnahagslega sjálfstæði.

En Össur Skarphéðinsson vill gera þessa löngu baráttu að engu og því er honum ekki treystandi til að gæta hagsmuna Íslendinga í makríldeilunni. Evrópusambandið hótar öllu illu og sitjandi ríkisstjórn hefur ekki sýnt mikinn kjark í samskiptum við aðrar þjóðir eins og Icesave-deilan er gott dæmi um. 

Á Evrópuvaktinni var sagt frá því í gær að Maria Damanaki, sjávarútvegsstjóri ESB, hafi skýrt sjávarútvegsráðherrum ESB-ríkjanna frá því að hún hafi innan framkvæmdastjórnar ESB rætt leiðir til að takmarka landanir Íslendinga á makríl í ESB-höfnum. Þá hafi hún einnig lagt á ráðin um nýjar reglur sem gætu leitt til banns á innflutningi á fiski frá sérhverju ríki sem færi ekki að alþjóðareglum og ætti það meðal annars við um Færeyinga.

Mér er það með öllu óskiljanlegt hvers vegna íslenskir stjórnmálamenn hafa áhuga að ganga til liðs við samtök sem hegða sér með þeim hætti sem Evrópusambandið gerir. Þar skal afli beitt gegn smáþjóðum, fari þau ekki að vilja þeirra stóru. En kannski liggur skýringin í frétt sem birtist fyrir skömmu í The Daily Telegraph og vitnað er til á Evrópuvaktinni. Kannski að einhverjir íslenskir Evrópusinnar sjái tækifærin því nú hefur  skrifstofa ESB-þingsins ákveðið að ESB-þingmenn fái um 16,5 milljónir íslenskra króna í skattfrjálsa „dagpeninga“ og „til almennra útgjalda“ á næsta ári, sem er 2,3% hækkun á sambærilegum greiðslum í ár. Í fréttinni segir, að þingmennirnir geti ráðstafað þessu fé, án þess að leggja fram nokkra reikninga.

Gæti „virkað eins og möl á gangvirkið“

Vanmetinn fjárlagahalli

Samkvæmt breytingum meirihluta fjárlaganefndar verður halli á ríkissjóði 37,3 milljarðar króna. Engar líkur eru á því að þetta verði niðurstaðan þar sem tekjuforsendur frumvarpsins eru í besta falli veikar. Þá er líkur á því að útgjöld séu einnig vanmetin. Það stefnir því í að fjárlagahallinn á komandi ári verði töluvert meiri. Að líkindum nær 50 milljörðum en 40 milljörðum.

Halli á ríkissjóði kallar á auknar skuldir sem komandi kynslóðir þurfa að greiða. Við þetta bætist síðan einbeittur (brota)vilji Jóhönnu Sigurðardóttur og Steingríms J. Sigfússonar að koma Icesave-skuldum á herðar íslenskra skattgreiðenda. 

Er nema furða að Ásmundur Einar Daðason vilji ekki taka þátt í þessum leik, en Árni Þór Sigurðsson er hins vegar alltaf tilbúinn þegar kallið kemur. Það var erfitt fyrir ríkisstjórnina að koma frumvarpinu úr nefnd vegna uppreisnar þingmanna vinstri grænna. Spurningin er hvort níu milljarða útgjaldaukning sé nægjanleg til að róa uppreisnarseggina.

p.s.

Á ruv.is segir:

"Oddný Harðardóttir, formaður fjárlaganefndar, segir talsvert miklar breytingar hafa verið gerðar á frumvarpinu. Í fjárhæðum muni mest um vaxtabæturnar en þar séu teknar til baka 1900 milljónir. Síðan fari 6 milljarðar í sérstakar vaxtabætur en þar séu tekjur á móti frá fjármálafyrirtækjum. Einnig sé 175 milljóna króna pottur sem fyrir ráðuneyti velferðamála, menntamálaráðuneyti og heilbrigðisráðuneyti. Auk fái löggæsla sinn skerf. Þetta sé til að hægt verði að bregðast við óvæntum atvikum á árinu 2011."

Nú hljóta landsmenn að spyrja: Hvaða "óvænt" atvik á komandi ári er ríkisstjórnin að búa sig undir með því að auka framlög til löggæslunnar?

Útgjöld hækka um 9 milljarða

Steingrímur hræðist þjóðina

Steingrímur J. Sigfússon er óvenju hógvær í viðtalinu við mbl.is sem sýnir kannski vel að sagan er honum ekki hliðholl. En það er algjörlega rangt hjá fjármálaráðherra að halda því fram að ákvörðun um að vísa Icesave-samningunum í þjóðaratkvæði sé í höndum annarra. Ráðherrann veit betur en reynir að leiða umræðuna á villigötur. Slíkt er hvorki drengilegt né skynsamlegt pólitískt fyrir mann sem vildi knýja í gegn samninga um þjóðargjaldþrot.

Auðvitað er það í höndum alþingismanna að ganga svo frá málum að efnt verði til þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja samninga um Icesave. Því verður ekki trúað að meirihluti sé fyrir samningum á þingi ef ekki er ákvæði um að þeir öðlist ekki gildi án þess að meirihluti kjósenda samþykki þá.

En Steingrímur vill ekki þjóðaratkvæði, ekki frekar en um gömlu samningana sem var hafnað af 98% kjósenda. Hvorki hann né Jóhanna Sigurðardóttir, sem í orði segist berjast fyrir þjóðaratkvæðagreiðslum, tóku þátt í kosningunum í mars síðastliðnum. 

Laugardaginn 6. mars hafði Morgunblaðið það eftir Steingrími að hann hefði velt gildi þjóðaratkvæðagreiðslunnar talsvert fyrir sér:

"Ég sé takmarkaðan tilgang í því að taka þátt í þessari kosningu. Til þess að svona kosning þjóni einhverjum tilgangi þarf hún að mínu mati að uppfylla tvennt, það þurfa að vera í boði einhverjir skýrir valkostir og það þarf að vera í mögulegri útkomu kosningarinnar einhver lausn á einhverju viðfangsefni. Hvorugt er í boði í þessu tilviki eins og nú er málum háttað."

Svo segir mér hugur að Steingrímur J. Sigfússon vilji helst að ofangreind orð hefðu aldrei verið sögð, líkt og hann hlýtur að iðrast þess að hafa staðið að Svavars-samningunum svokölluðu, þó hann viðurkenni það aldrei. Verst er þó að ráðherrann haldi áfram að leiða umræðuna á villigötur. 

Vill ekki þjóðaratkvæðagreiðslu

Öfugmæli spunavélanna

Ívar Páll Jónsson blaðamaður á Morgunblaðinu skrifar hárbeittan pistil í blaðið í dag þar sem hann bendir á hvernig ríkisstjórnin beitir spunavélinni til hins ýtrasta, þannig að fólk átti sig ekki á því hvað er í raun og veru í gangi.

Hann skrifar:

"Það væri efni í mun lengri grein að rekja öll öfugmælin sem hér voru nefnd í byrjun. Einna augljósasti stjórnarspuninn er þó að hér stöðvist allt atvinnulíf – ekkert fyrirtæki fái lánafyrirgreiðslu, verði ekki samið um að skattgreiðendur taki á sig Icesave-skuldbindingu einkabankans Landsbankans. Þvílík fjarstæða.

Eina dæmið sem spunameistarar valdhafanna geta nefnt um slíkt er að Fjárfestingabanki Evrópu, pólitískt Evrópuapparat, setji þetta skilyrði til þess að lána Landsvirkjun. Þeim hefur yfirsést að þrjú stór íslensk fyrirtæki, Össur, Marel og Icelandic Group, hafa öll fengið lán í erlendum myntum á síðasta rúma árinu."

Ívar Páll er ekki sérstaklega bjartsýnn þegar kemur að Icesave-samningunum og hefur ekki mikla trú á því að stjórnarandstaðan standi í lappirnar. Vonandi hefur hann rangt fyrir sér:

"Því miður bendir flest til þess, að þjóðin ætli að kokgleypa spunann í þetta skiptið, eftir langdregna baráttu við andskota sína í stjórnarráðinu. Stjórnarandstaðan lyppast vafalaust niður, langþreytt og þvæld, og þjóðin hrópar í kór fyrir framan firðtjaldið:

STRÍÐ ER FRIÐUR

FRELSI ER ÁNAUÐ

FÁFRÆÐI ER MÁTTUR."

Icesave-samningarnir á netinu

Okkur skjátlaðist, segir skáldið

Guðmundur Andri Thorsson, rithöfundur er ekki fullur iðrunar en iðrast þó í grein sem hann skrifar í Fréttablaðið í dag. En iðrunin kemur ekki í veg fyrir að hann haldi áfram að ausa úr skálum reiði sinnar gagnvart Sjálfstæðisflokknum. 

Rithöfundurinn játar að hafa haft rangt fyrir sér í Icesave-málinu og skrifar:

"Um það er þarflaust að þrefa: Okkur skjátlaðist. Við, þessi minnihluti landsmanna sem vildum ljúka Icesave-málinu um síðustu áramót, fá þetta út úr heiminum og halda áfram út úr kreppunni með hjálp annarra þjóða - okkur skjátlaðist, við paníkeruðum.

Samningurinn sem nú liggur fyrir í Icesave-málinu er svo miklu hagstæðari en sá sem þá lá fyrir að um það er þarflaust að þrefa heldur ættum við að gleðjast og þakka þeim sem náðu fram svo miklu hagfelldari niðurstöðu - ekki síst forsetanum.

Vera kann að á móti komi tjón vegna frosinna lánamarkaða - þótt ef til sé það lánafrost líka viss blessun því að engar virkjanaframkvæmdir hafa fyrir vikið orðið og engin lán verið tekin í ámóta hálfvitagang - og forsendur hafa breyst en það breytir engu: Okkur skjátlaðist."

Guðmundur Andri reynir (fullur iðrunar) að réttlæta fyrir lesendum af hverju hann og skoðanabræður hans vildu samþykkja Icesave-samninginn sem að öllu öðru óbreyttu hefði leitt til þjóðargjaldþrots. En allt er þetta Sjálfstæðisflokknum að kenna því eins og skáldið segir:

"Icesave er afurð Sjálfstæðisflokksins sem afhenti vildarmönnum á silfurfati banka sem tók þá sex ár að setja í þrot með óvenju miklum tilþrifum. Í Icesave-deild bankans starfaði gjörvöll ungliðadeild Sjálfstæðisflokksins og það voru helstu innherjar flokksins sem gerðu fyrsta og versta Icesave-samninginn."

Það er merkilegt með menn eins og Guðmund Andra að þegar hann hefur rangt fyrir sér þá er skýringanna alltaf að leita hjá hinu vonda íhaldi.

Hvernig getur Ögmundur stutt Jóhönnu?

Ögmundur segir að Jóhanna Sigurðardóttir hafi hótað stjórnarslitum á síðasta ári ef Icesave-samningarnir yrðu ekki samþykktir. Hann segir að rétt skuli vera rétt þegar hann leiðréttir orð forsætisráðherra og Steingríms J. Sigfússonar.

Það er erfitt að átta sig á því af hverju Ögmundur telur ekki nauðsynlegt að vísa nýjum samningum til þjóðarinnar. Slíkt hlýtur að vera eðlilegt í ljósi þeirrar miklu andstöðu sem hefur verið við allt málið. Verði það ekki gert er ljóst að gjá mun myndast milli þings og þjóðar svo vitnað sé í orð forseta af öðru tilefni. 

Ögmundur verður hins vegar að svara því af hverju hann telur eðlilegt að sitja í ríkisstjórn með fólki sem með ofbeldi reyndi að koma Icesave-samningunum í gegn á síðasta ári? Hvernig getur hann stutt það að fjármálaráðherra sitji áfram? Hvernig getur hann setið í ríkisstjórn undir forsæti konu, sem hótaði honum öllu illu, til að koma samningum í gegn sem ljóst er að hefðu leitt til þjóðargjaldþrots?

Þessum spurningum verður Ögmundur að svara áður en hann veltir því fyrir sér hvort forsetinn staðfesti ný lög um Icesave eða ekki.

Icesave á endastöð

Lítill friður á stjórnarheimilinu

Ekki virðist vera mikill friður á stjórnarheimilinu. Steingrímur J. Sigfússon neitar því að Jóhanna Sigurðardóttir hafi hótað stjórnarslitum ef Vinstri grænir styddu ekki Icesave-samningana á liðnu ári. Jóhanna Sigurðardóttir neitar einnig en Ögmundur Jónasson segir að rétt skuli vera rétt; stjórnarslitum hafi verið hótað.

Í fréttum RÚV furðar Ögmundur Jónasson sig á neitun þeirra Steingríms og Jóhönnu enda eigi öllum að vera ljóst að hvers vegna hann gekk út úr ríkisstjórn á liðnu ári:

"Mér var sagt á mjög afdráttarlausan hátt, á fleiri fundum en einum, að ríkisstjórnin myndi fara frá ef við yrðum ekki samstiga í þessu máli. Ég var ekki reiðubúinn til að gera það, vildi ekki sprengja ríkisstjórnina og því fór sem fór. Þetta er alveg afdráttarlaust og kýrskýrt."

En Ögmundur vill reyna að halda friðinn og segir að hótunin sé liðin tíð:

"En hitt er ég alveg staðráðinn í að segja og hvar sem er: Svona var þetta og rétt skal vera rétt."

Hótun er stjórnunarstíll sem virðist skila árangri, eins og sést ágætlega í því hve Jóhönnu hefur tekist vel að teyma Vinstri græna í átt að Evrópusambandinu þar sem Árni Þór Sigurðsson, er harður aðildarsinni. 

Úrslitaatriði að fá Buchheit að borðinu